29 juni 2018
Kankerpatiënten kunnen tijdens en na kanker te maken krijgen met negatieve emoties, zoals angst en depressie. Er kunnen echter ook positieve psychologische veranderingen optreden, waarbij men zichzelf, de omgeving, en het leven positiever ziet dan eerder. Partners van patiënten kunnen dezelfde soort gevoelens hebben. Camara (Universiteit van Tilburg) en collega’s onderzochten wat het effect van positieve psychologische veranderingen was op de mate van angst en depressie bij patiënten met eierstokkanker en hun partners. Ze vonden geen verband tussen de positieve gevoelens enerzijds en angst of depressie anderzijds. Dit benadrukt het belang om patiënten en hun partners om voldoende te ondersteunen tijdens of na (de behandeling van) eierstokkanker.
Doel onderzoek
Kanker kan negatieve emoties teweeg brengen, zoals angst en depressie. Eierstokkanker heeft over het algemeen een minder goede prognose, waardoor patiënten en hun partners vaak met negatieve emoties te maken krijgen. Borderline eierstokkanker is een grensgeval tussen goed- en kwaadaardige kanker. De prognose van borderline eierstokkanker is een stuk beter dan die van eierstokkanker. Ondanks dat, hebben ook patiënten met borderline eierstokkanker te maken met deze negatieve emoties.
Patiënten maken soms ook positieve psychologische veranderingen door, dat wil zeggen, positieve gevoelens die ontstaan na het doormaken van een lastige situatie. Deze gevoelens uiten zich dan in een ander zelfbeeld, bijvoorbeeld het hebben van meer vertrouwen in het zelf kunnen omgaan met problemen. Een ander voorbeeld is dat patiënten betere sociale relaties ervaren, bijvoorbeeld dat relaties met mensen die dichtbij hen staan hechter zijn geworden. Ook kan de kijk op het leven veranderen, bijvoorbeeld doordat men de kleine dingen in het leven meer waardeert. Tot nu toe is het nog niet onderzocht of angst en depressie samenhangen met de mate van positieve psychologische veranderingen.
Camara en collega’s onderzochten angst en depressie bij patiënten met (borderline) eierstokkanker en hun partners. Daarnaast wilden we weten of positieve psychologische veranderingen zorgden voor minder angst en depressie bij deze patiënten en hun partners.
Opzet en resultaten
In deze studie deden 130 stellen mee: 130 vrouwen met (borderline) eierstokkanker en hun partner. De vrouwen kregen tussen 2000 en 2010 de diagnose eierstokkanker. In 2011 ontvingen zij een vragenlijst over onder andere angst en depressie en de positieve psychologische veranderingen die zij mogelijk doormaakten. Hun partners kregen deze vragenlijst ook.
Patiënten met eierstokkanker hadden vaker angst dan hun partners, maar ze waren niet meer of minder vaak depressief. Ook patiënten met borderline eierstokkanker en hun partners waren in gelijke mate depressief. Partners van patiënten met borderline eierstokkanker waren minder vaak depressief dan partners van patiënten met eierstokkanker.
Er was geen verschil in angst en depressie tussen patiënten met eierstokkanker en patiënten met borderline eierstokkanker. Ondanks dat borderline eierstokkanker een betere kans op genezing kent dan eierstokkanker, kregen patiënten dus met dezelfde (sterke) negatieve gevoelens te maken.
De onderzoekers vonden geen verband tussen de toename van positieve gevoelens en angst of depressie. Dat houdt in dat angst en depressie niet zomaar weggaan of minder worden wanneer patiënten en hun partners ook positieve gevoelens hebben.
Conclusies en aanbevelingen
De onderzoekers hadden verwacht dat positieve psychologische veranderingen een effect zouden hebben op de mate waarin patiënten angst en depressie ervaren. Dat was niet het geval. De onderzoekers bediscussiëren dat positieve en negatieve gevoelens elkaar niet per se opheffen. Het is belangrijk dat patiënten en hun partners toegang hebben tot psychologische zorg of ondersteuning, zodat zij beter kunnen omgaan met de angst, depressie, en stress die zij ervaren.