EINDHOVEN – Onderzoeker dr. Nicole Ezendam (IKNL, locatie Eindhoven) heeft een fellowship van KWF Kankerbestrijding ontvangen om onderzoek te doen naar ‘Veranderingen in de nazorg na kanker – het perspectief van de patiënt’. Het gaat om een persoonsgebonden subsidie van circa 400.000 euro met een looptijd van 4 jaar.
Voor dit onderzoek gaat ze onder meer stage lopen in Nederland, Denemarken en de Verenigde Staten.
Door het groeiende aantal mensen die de ziekte kanker overleven, zal de nazorg in de toekomst anders georganiseerd gaan worden. Dit om te zorgen dat er geen extra druk komt op het zorgsysteem en om de zorgkosten controleerbaar te houden. Binnen deze discussie is er tot nu toe verrassend weinig ruimte voor de ziekte kanker vanuit het oogpunt van de patiënt en partner. Uit onderzoek blijkt dat zelfs de huidige, intensieve nazorg niet altijd voldoet aan de behoeftes van patiënten en partners.
Patiënt meer centraal
Dr. Nicole Ezendam vindt dat we in de discussie over de inrichting van het zorgsysteem in Nederland de behoeftes van patiënten meer centraal moeten gaan stellen. Dat betekent volgens haar dat er meer focus moet komen te liggen op eigen regie van de patiënt en zelfzorg. “We weten op dit moment echter niet precies wat patiënten en partners nodig hebben. En op welke wijze we deze zorg het beste kunnen bieden aan patiënten en partners. Ook is niet helder wat het effect is van verschillen tussen patiënten en partners op bijvoorbeeld de gezondheidsvaardigheden.”
Een fellowship van KWF Kankerbestrijding is een persoonlijke beurs voor jonge, talentvolle artsen en onderzoekers. Hiermee kunnen zij op het hoogste niveau kennis en vaardigheden opdoen in de oncologie. Er zijn verschillende soorten fellowships. Nicole Ezendam krijgt de fellowship binnen het studieprogramma ‘psychosociale oncologie’.
Belangrijke rol oncologie
Het is de bedoeling dat de fellows zelf hun programma samenstellen en minimaal één stage volgen aan een buitenlands topinstituut. Zo kunnen zij niet alleen hun eigen kennis verrijken, maar ook die van collega’s in Nederland. Het stageprogramma van Nicole Ezendam bestaat uit vier onderdelen:
- Wat hebben patiënten, maar ook de partners van patiënten nodig?
Uit onderzoek blijkt dat patiënten en partners op diverse punten nog niet tevreden zijn, zoals ondersteuning bij seksuele problemen. Deze tijd van veranderende nazorg biedt een kans voor verbetering. Maar hoe kun je aan uiteenlopende behoeftes voldoen? Met andere woorden: hoe zorgen we dat patiënt en partner de zorg krijgt die hij of zij nodig heeft? Tijdens de start van het fellowship gaat Nicole Ezendam meer leren over deze behoeftes door middel van literatuuronderzoek en klinische stages. - Zelfmanagement patiënt en partner
Om aan de behoeftes van patiënten en partners te voldoen bij minder intensieve nazorg, is zelfmanagement nodig. Bij zelfmanagement wordt gedacht aan een proactieve patiënt die verantwoordelijkheid kan en wil nemen over beslissingen die zijn of haar eigen zorg aangaan en daar een actieve stem in heeft. Maar wat is zelfmanagement voor de patiënt? En is het mogelijk om zelfmanagement te bevorderen? Om antwoord op deze vragen te vinden, gaat Nicole Ezendam interventies voor het verbeteren van zelfmanagement en nazorg bestuderen bij onder andere prof. Christoffer Johansen (Danish Cancer Society Research Centre) en bij dr. Corinne Leach (American Cancer Society). - Wat is het effect van gezondheidsvaardigheden binnen een meer patiëntgerichte nazorg?
Niet alle patiënten en partners zijn in staat om medische informatie te lezen, te begrijpen en toe te passen. Hoe kunnen we mensen met lagere gezondheidsvaardigheden ondersteunen? Hoe moet de nazorg er voor hen uitzien? Door secundaire data-analyse van bestaande interventies gaat Nicole Ezendam deze vragen beantwoorden door stage te lopen bij onder meer bij prof. Lilian Lechner (Open Universiteit, Heerlen) en bij prof. Christoffer Johansen (Danish Cancer Society Research Centre). - Hoe zou het bevorderen van leefstijl een plek kunnen krijgen in de Nederlandse nazorg?
Een gezonde leefstijl draagt bij aan een betere kwaliteit van leven, minder recidieven en een betere overleving. In de Verenigde Stagen is leefstijl een belangrijk onderdeel van de nazorg, bijvoorbeeld in nazorgplannen. In Nederland staat dit onderwerp veel minder op de kaart, terwijl wel wordt gedacht dat de diagnose ‘kanker’ leidt tot een meer motivatie om de leefstijl te verbeteren. Prof. Wendy Demark-Wahnefried (University of Birmingham, Alabama) heeft veel interventiestudies gedaan naar het bevorderen van een gezonde leefstijl bij kankeroverlevenden. Nicole Ezendam gaat mee lopen tijdens deze interventies en secundaire data-analyses te doen. Op die manier wil ze nagaan of we in Nederland interventies in de zorg kunnen ontwikkelen die een gezonde leefstijl bevorderen?
- Wat hebben patiënten, maar ook de partners van patiënten nodig?
KWF Kankerbestrijding verwacht van fellows na het afronden van het onderzoek een belangrijke rol blijven spelen op het gebied van kankeronderzoek. Uit evaluatie blijkt dit zo te zijn. KWF beschouwt het fellowship-programma dan ook als een goede investering in nieuwe generaties topspecialisten. Het biedt jonge talenten de kans om uit te blinken binnen hun vakgebied. Op die manier leveren zij een bijdrage aan de uitstekende naam die Nederland heeft op het gebied van kankeronderzoek.
- Foto van dr. Nicole Ezendam: © Jack Tummers