Overlevenden van dikkedarmkanker die hoog scoren op ‘negatieve affectiviteit’ zouden kunnen profiteren van meer patiëntgerichte zorg door het aanbieden van een op maat gesneden aanpak. Zorgverleners dienen daarbij alert te zijn op de neiging van patiënten om negatieve emoties te ervaren en hun ziekte en gedrag negatief te evalueren. Dat schrijven Olga Husson en collega’s in de Journal of Psychosocial Oncology op basis van een studie naar de invloed van type-D-persoonlijkheid. Volgens de onderzoekers is het zinvol om strategieën op lange termijn te ontwikkelen om patiënten met chronische aandoeningen beter te ondersteunen met een individuele benadering.
Er wordt relatief weinig onderzoek gedaan naar de relatie tussen persoonlijkheid en gezondheidsgedrag onder overlevenden van kanker. Het doel van deze studie was om na te gaan of een type-D-persoonlijkheid, en de twee samenstellende componenten (negatieve affectiviteit en sociale remming), samenhangen met gezondheidsgedrag, kwaliteit van leven en geestelijke nood onder overlevenden van dikkedarmkanker.
Invloed type-D-persoonlijkheid
Om de invloed van type-D-persoonlijkheid te bestuderen, voerden de onderzoekers een population-based studie uit onder 2.620 patiënten met dikkedarmkanker die tussen 2000 en 2009 zijn gediagnosticeerd en die een vragenlijst invulden over persoonlijkheid (DS14), gezondheidsgedrag en kwaliteit van leven (EORTC QLQ-C30) en mentale stress (HADS). De vragenlijsten werden afgenomen met behulp van het patiëntenvolgsysteem Profiles dat IKNL in samenwerking met Tilburg University heeft ontwikkeld.
Uit de studie blijkt dat een type-D-persoonlijkheid niet samenhangt met de body mass index (BMI) of met roken. Personen die hoog scoren op negatieve affectiviteit (met of zonder sociale remming) waren vaker niet-drinkers en minder fysiek actief vergeleken met personen die geen of uitsluitend hoge scores hadden op sociale remming. Persoonlijkheid (hoge scores negatieve affectiviteit) en gezondheidsgedrag (inactiviteit) blijken onafhankelijk geassocieerd met een slechte kwaliteit van leven en geestelijke nood. Overlevenden van dikkedarmkanker die hoog scoren op negatieve affectiviteit lopen het risico inactief te zijn en hebben een slechtere gezondheid.
Conclusie en aanbeveling
Olga Husson en collega’s concluderen dat slechts een klein deel van het verband tussen een type-D-persoonlijkheid en de kwaliteit van leven verklaard kan worden door onaangepast gezondheidsgedrag. Er is meer onderzoek nodig naar andere mechanismen om deze relatie te verklaren. Personen die hoog scoren op negatieve affectiviteit zouden kunnen profiteren van meer patiëntgerichte zorg door hen een op maat gesneden aanpak aan te bieden.
Het is belangrijk dat zorgverleners alert zijn voor de neiging van patiënten om negatieve emoties te ervaren en hun ziekte en gedrag negatief te evalueren. Daarom is het volgens de onderzoekers zinvol om strategieën te ontwikkelen en te evalueren voor het omgaan met en ondersteunen van patiënten met deze eigenschappen op lange termijn door middel van een individuele benadering.